1-2 czerwca 2019 r. XV Ogólnopolski Festiwal Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej – „Władza, kraj i ludzie”
WŁADZA, KRAJ I LUDZIE
XV OGÓLNOPOLSKI FESTIWAL KULTURY SŁOWIAŃSKIEJ I CYSTERSKIEJ W LĄDZIE NAD WARTĄ
1 – 2 czerwca 2019 r.
Tematyka XV Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nawiązuje do problemów, które przedstawialiśmy w VIII edycji naszej imprezy (w 2012 roku), poświęconej królom i biskupom. O ile wtedy koncentrowaliśmy uwagę na dwóch czołowych reprezentantach władzy świeckiej i duchownej, ich powinnościach i wzajemnych relacjach, tak teraz pragniemy naświetlić kwestie związane z różnymi formami sprawowania rządów oraz ich instytucji. Warto przecież wiedzieć, że w średniowieczu, podobnie jak dziś, nie istniał jeden model ustrojowy, organizujący ówczesne społeczeństwa. Rozwiązania panujące w zachodniej Europie różniły się od systemu, wypracowanego we wschodniej części naszego kontynentu. Jednocześnie wiele ludów, egzystujących poza łacińskim i bizantyjskim kręgiem cywilizacyjnym, żyło wedle własnych norm, wynikających z ich tradycji. Oczywiście, w miarę postępu chrystianizacji obszar działania tych ostatnich dramatycznie się kurczył, a ich władcy oraz poddani, jeśli chcieli przetrwać, musieli dokonywać wyborów między dwoma dominującymi systemami. Przed takim dylematem stanął m.in. Mieszko I, twórca polskiej państwowości. Różnorodne formy rządów pozwalały organizować wspólnoty plemienne, a także znacznie rozwinięte monarchie państwowe. Wszędzie tam istniała potrzeba posiadania władcy, cieszącego się łaską Bożą i zaufaniem ludu, oczekującego – w zamian za ofiarowywane daniny i posługi – obrony przed zagrożeniem militarnym oraz zapewnienia krajowi pomyślnego rozwoju. Inne formy rządów sprawowane były w miastach, korporacjach handlowych, cechach rzemieślniczych czy zakonach. Stosowane w nich rozwiązania, często zbliżone do demokratycznych reguł, stały się inspiracją do rozwoju nowożytnej samorządności.
Problem władzy był przedmiotem rozważań wielu wybitnych myślicieli, począwszy do czasów starożytnych aż do dnia dzisiejszego. Podczas naszego Festiwalu przedstawimy jedynie – oczywiście w postaci popularyzującej – jedynie te rozwiązania, które proponowało średniowiecze. Wybór tej epoki, o której z powodzeniem opowiadamy od 2005 roku, ściśle wiąże się z Lądem, bowiem z nią wiąże się najświetniejszy okres rozwoju. Tamtejszy gród był najpierw ośrodkiem władzy plemiennej, a później piastowskiej, z kolei klasztor cysterski, jeden z najstarszych obiektów tego zgromadzenia w naszym kraju, ściśle współpracował z książętami oraz królami Polski.
Festiwal Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie jest organizowany od 2005 roku. Jego tematyka zbudowana została na dwóch najważniejszych zabytkach tej miejscowości – grodziska na „Rydlowej Górze” oraz klasztorze pocysterskim Celem naszych imprez o charakterze edukacyjnym i kulturalnym jest przypomnienie wielkiej historii Lądu oraz dorobku średniowiecza, epoki, w której powstały fundamenty współczesnej Europy. Poszczególne edycje festiwalu odznaczają się starannym doborem tematów, umożliwiających poznanie różnych aspektów życia w średniowieczu. Ich istotą jest również to, że w wielu punktach odnoszą się do problemów współczesności. Ważnymi punktami programu festiwali w Lądzie są wystawy, wykłady popularno-naukowe, koncerty muzyki dawnej bądź inspirowanej folklorem słowiańskim, pokazy filmów, spektakle teatralne, inscenizacje historyczne, prezentacje dawnych rzemiosł i walk oraz warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Uczestniczą w nich naukowcy, muzealnicy, artyści oraz pasjonaci przeszłości zrzeszeni w ramach grup odtwórstwa historycznego. Nasze imprezy stanowią ważne wydarzenie w życiu mieszkańców Lądu i powiatu słupeckiego; przyciągają też wielotysięczne rzesze turystów oraz miłośników historii i archeologii. Po każdej edycji wydawane są książki z tekstami wykładów popularno-naukowych; uruchomiona została również strona internetowa www.festiwal-lad.pl. Głównymi organizatorami festiwali w Lądzie są: Powiat Słupecki, Muzeum Archeologiczne w Poznaniu, Gmina Lądek, Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego w Lądzie, Stowarzyszenie „Unia Nadwarciańska” oraz Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego.
dr Michał Brzostowicz