Legendy i Źródła – hasło i opis tematyki XIX Ogólnopolskiego Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą – 3-4 czerwca 2023
W dzisiejszych czasach dostęp do źródeł informacji jest łatwiejszy niż kiedykolwiek – wielu z nas nie tylko posiada, ale i nie rozstaje się z urządzeniem, za pośrednictwem którego w każdej chwili możemy dowiedzieć się o przebogatych dziejach Lądu nad Wartą.
Ludzie zamieszkujący tereny dawnej Polski nie mieli tego komfortu – zanim spisane zostały kroniki (i zanim upowszechnił się dostęp do tego rodzaju literatury) całą swoją wiedzę na temat zamierzchłych czasów czerpali z przekazów ustnych. A te, wraz z upływem czasu, miały skłonność do wypaczania się, przeinaczania pewnych faktów, pomijania innych, a wraz z upływem lat – obrastania w elementy zupełnie fantastyczne.
Tak przekazywane historie nierzadko przeistaczały się w legendy – nie mające na celu już jedynie przekazania kolejnym pokoleniom faktów, lecz bycia nośnikiem pewnych postaw i wartości. Nierzadko kładły nacisk na nieprzypadkowość opisywanych zdarzeń, starając
się nadać im rangę symbolu, a ich genezie – nadprzyrodzony charakter.
Dzisiaj, kiedy dysponujemy szeroką gamą źródeł materialnych, musimy ze szczególną dbałością podchodzić do ich interpretacji. Informacje pozyskiwane ze źródeł pisanych mogą być obarczone próbą manipulacji faktami, którą autor mógł podjąć sam lub pod wpływem nacisków ze strony swojego chlebodawcy. Z kolei dane, które pozyskujemy ze źródeł archeologicznych w trakcie badań wykopaliskowych często pozostają niekompletne – np. na skutek działania czynników zewnętrznych. A to daje pole do różnorodnych, nierzadko sprzecznych ze sobą teorii.
Niemniej jednak to właśnie dzięki starannemu podejściu do wszystkich rodzajów źródeł – i ich naukowej analizie – z roku na rok poszerzamy naszą wiedzę na temat ludzi zamieszkujących tereny dawnej Polski i sposobu w jaki żyli. Możemy dyskutować na temat tego, kiedy i skąd dokładnie przybyła na ten obszar ludność, która dała początek plemieniu Polan, ale współcześni adwersarze mogą podpierać swoje argumenty odkryciami naukowymi, a nie jedynie historią o Białym Orle – jak inspirująca by ona nie była.
Czy w dzisiejszych czasach możemy traktować legendy jako coś więcej, niż jedynie ciekawostkę? I czy prawdą jest, że w każdej z nich tkwi ziarnko prawdy? Na te i wiele innych pytań postarają się odpowiedzieć specjaliści z różnych dziedzin – naukowcy, którzy wezmą udział w Festiwalu na zaproszenie Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Wierzymy, że podczas wykładów popularnonaukowych uda im się podzielić z Państwem wiedzą na temat źródeł historycznych i ich znaczenia, a liczne atrakcje plenerowe rozbudzą w Was zainteresowanie tajemniczym światem legend – nie tylko tych słowiańskich.
Organizatorzy lądzkiego Festiwalu pracują nad programem przyszłorocznego wydarzenia. Mamy już też koncepcję grafiki, na bazie której będziemy budować wszelkie publikacje promocyjne. Oto zapowiedź:
