Mówimy, że świat interesuje się wielkimi wydarzeniami i wielkimi ludźmi. Wojny, bitwy, traktaty polityczne, epokowe odkrycia, nazwiska wybitnych przywódców, twórców kultury czy wynalazców zapełniają karty podręczników historii oraz pierwsze strony gazet. Jednak w życiu codziennym często ważniejsze są sprawy lokalne, problemy, które rozwiązujemy wspólnie z sąsiadami na naszym własnym „podwórku”. Nasze małe ojczyzny, miasta i wioski, gminy i parafie na ogół obchodzą nas bardziej niż odległy świat. Tutaj bowiem życie toczy się według ustalonych reguł, mamy swoje prawdy i swoje autorytety, swoje sukcesy i swoje porażki, spieramy się lub jednoczymy w obliczu lokalnych katastrof i zagrożeń płynących z zewnątrz, tworzymy społeczność, w której wszyscy się znają i nikt nie jest anonimowy, gdzie każdy może liczyć na pomoc drugiego człowieka i gotów jest pomagać innym w biedzie. To nasz świat, który nas kształtuje i wychowuje, to nasz dom, który nieustannie budujemy, ulepszamy, którego bronimy i w którym czujemy się bezpiecznie.
Od wieków wielka historia toczy się obok małych codziennych spraw. Podobnie było w średniowieczu. W tamtym okresie lokalne środowiska tworzyły wioski oraz wspólnoty sąsiedzkie, nazywane w źródłach pisanych „opolami” lub „osadami”. Od XIII wieku, wraz z umacnianiem się chrześcijaństwa i docieraniem tej religii do najbardziej odległych zakątków kraju, coraz ważniejszą rolę zaczęły odgrywać parafie. Inne formy samorządności kształtowały się natomiast w zgromadzeniach zakonnych oraz w miastach lokowanych na prawie niemieckim. Funkcjonowanie takich wspólnot miało duże znaczenie zarówno dla małego regionu, jak też dla całego państwa. To przede wszystkim z rodzinną wioską i jej najbliższym otoczeniem, obejmującym lasy, pola, łąki, wzgórza, jeziora, rzeki oraz sąsiednie skupiska ludzkie identyfikował się człowiek średniowiecza. I choć sprawy lokalne nierzadko obchodziły tylko mieszkańców takiej krainy, to jednak w tych małych społecznościach jak w soczewce skupiały się problemy, którymi żył cały kraj.
A zatem wspólnoty lokalne oraz ich znaczenie w średniowiecznej Polsce i Europie będą głównym tematem IX Ogólnopolskiego Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą. Tej problematyce poświęcone będą wykłady popularno-naukowe, wystawy archeologiczne, prezentacje multimedialne oraz zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży; do niej nawiązywać będą również seanse filmowe, spektakle teatralne, inscenizacje historyczne i koncerty. Niezbędne tło stworzą natomiast prezentacje dawnych rzemiosł oraz pokazy walk, stanowiące stałe punkty programu lądzkiej imprezy, popularyzującej wiedzę o średniowieczu. Nowością tej edycji naszego festiwalu będzie „Forum Lokalne”, w którym dzieci i młodzież a także mieszkańcy Lądu i ziemi słupeckiej przedstawią własne dokonania oraz znajdą okazję do popisania się wiedzą o swojej małej ojczyźnie. Znajdzie się również czas na dyskusje o współczesnych problemach lokalnych społeczności.
Zapraszamy do Lądu, miejsca pięknego i niezwykłego, gdzie wielka historia splata się z dniem dzisiejszym. Zapraszamy na spotkanie ze średniowieczem, z wojami, rycerzami i mnichami, z kupcami i rzemieślnikami, muzykami i kuglarzami, na spotkanie z epoką, która oczaruje Was niepowtarzalnym klimatem. Przyjedźcie i stańcie się dumnymi obywatelami Lądu! Bo tylko tutaj, poznając uroki nadwarciańskiej krainy, poczujesz się w pełni Europejczykiem.
Michał Brzostowicz